Mijn ervaring met het verlies van mijn Moeder
Vijf weken geleden, op 14 april 2024 , nam mijn leven een drastische wending. Mijn moeder koos voor, wat ik zelf-euthanasie ben gaan noemen, door te stoppen met eten en drinken. Voor haar was het leven klaar toen de vasculaire dementie haar laatste stukje waardigheid wegnam. Mijn moeder werd 81 jaar. Haar besluit leidde tot een intensieve en mooie periode van afscheidnemen. We hadden de kans om samen te zijn, herinneringen op te halen en in vrede afscheid te nemen. Ik ben nauwelijks van haar zijde geweken in de 12 dagen die het duurde tussen haar besluit en haar overlijden. Ik koester de hulp vanuit huisarts Maarten Moerman, Buurtzorg Sassenheim, de nachtzuster en dierbaren die er oog voor hadden om voor mij te zorgen. Ondanks al die liefdevolle, vrolijke en intense momenten, merk (ook) ik nu de impact van het verlies van mijn moeder op mijn dagelijks functioneren. Ik schrok letterlijk wakker met de realisatie dat ik symptomen ervaar van wat men ook wel een ‘rouwbrein’ noemt.
Wat is een Rouwbrein?
Het rouwbrein verwijst naar de mentale en emotionele toestand waarin je je bevindt na een significant verlies. Rouw kan een grote invloed hebben op je cognitieve en emotionele capaciteiten. Veel mensen ervaren symptomen zoals:
Concentratieproblemen: Je gedachten dwalen vaak af naar de herinneringen of de pijn van het verlies.
Geheugenproblemen: Kleine taken en afspraken lijken sneller vergeten te worden.
Vermoeidheid: Zowel fysiek als mentaal voel je je uitgeput, zelfs na een goede nachtrust.
Emotionele labiliteit: Je stemming kan snel wisselen, van verdriet naar woede of zelfs gevoelloosheid.
Desoriëntatie: Je kunt je verloren voelen in je dagelijkse routine, alsof je op de automatische piloot functioneert.
De diverse rollen tijdens het sterfproces van een dierbare
Het meemaken van het sterfproces van een dierbare brengt ook vaak een veelheid aan rollen met zich mee. Je bent niet alleen een geliefde die rouwt, maar ook een stervensbegeleider. Je ondersteunt immers je dierbare fysiek en emotioneel in zijn/haar laatste levensfase. Je bent ook een familie- en gezinslid en probeert steun te bieden aan anderen, terwijl je zelf ook met je eigen verdriet worstelt. En dan moet er nog een uitvaart worden geregeld. Een moment met ruimte voor de lach en de traan. Het moment van een laatste afscheid. Dat moment dat mij vertelde dat ik geen kind meer was. In mijn geval regelde ik alles zelf als uitvaartbegeleider (Getijden Uitvaartzorg) en kreeg geweldige hulp van mijn team.
Na een overlijden volgt ook nog een afwikkeling van nalatenschap. Dit betekent door persoonlijke bezittingen heengaan en zakelijke beslissingen nemen, al dan niet samen met je familieleden. Kortom: Ook dit kan een emotionele achtbaan zijn. Elk object wat je oppakt of gesprek dat je voert kan een herinnering oproepen, wat het proces zowel pijnlijk als helend kan maken.
Onverwacht verlies vs. voorbereid verlies
Het verlies van mijn moeder was voorbereid en we konden samen de laatste momenten delen. Dit bood troost en verbinding. Toch, of misschien wel juist, blijft het verdriet intens. Wij konden dit als gezin en familie samen goed doen, maar dat lukt ook niet altijd iedereen binnen een familie. Iets wat ook een enorme impact kan hebben op een rouwproces, vaak met als onderliggend verdriet dat jij je niet gezien, begrepen of erkend te hebben gevoeld.
Het verliezen van iemand zonder waarschuwing, zoals bij een plotselinge dood, biedt al helemaal geen tijd voor afscheid. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot een gevoel van onvolledigheid en spijt. Van gemiste kansen en soms zelfs (zelf)verwijt. De schok en het ongeloof kunnen zo overweldigend zijn en dat kan weer invloed hebben op het rouwproces. Eenvoudigweg omdat je geen tijd had om je mentaal en emotioneel voor te bereiden.
Geef je brein tijd
Het rouwbrein maakt geen onderscheid tussen situaties en mensen. Op welke manier jij je dierbare ook aan het verliezen bent (levend verlies) of hebt verloren, jouw brein heeft zijn eigen tijd nodig om te herstellen. Een rouwbrein kan je dagelijks functioneren beïnvloeden, maar het hoeft niet. Er kan overigens ook tijd overheen gaan voor symptomen zich al dan niet openbaren. Rouw laat zich nu eenmaal slecht plannen.
Hoe jouw brein ook rouwt, wat je kan helpen is om jezelf de tijd en ruimte te geven om je verlies te vervlechten met het dagelijkse leven zonder hem/haar. Voorbereid afscheid nemen kan verzachtend werken, maar het verlies zelf blijft immens en de impact op je leven groot. Het erkennen van de verschillende rollen die je bij leven of tijdens het sterfproces vervult, kan je steunen bij het begrijpen van je eigen rouw en het vinden van manieren om ermee om te gaan. En soms betekent dat jezelf vergeven voor wat je hebt gedaan of gelaten. Blijf daarbij vooral zoveel mogelijk weg van rancune of verwijten naar jezelf en anderen en gun niet alleen jezelf, maar ook een ander ruimte. Benoem de emoties die je ervaart en vraag gerust om wat tijd als je het even niet weet. Vraag de mensen om je heen vooral ook om raad, begrip, een luisterend oor en vooral praktische meedenken. Oftewel, heb het er maar over, al benoem je het maar in een ‘grapje’. Vaak herkennen anderen nog beter jij wat je kwetsbaarheid is en wat je nodig hebt.
In een volgend blog zal ik beschrijven hoe het proces van zelf-euthanasie verliep en hoe mijn moeder met mij deelde hoe ze tot het besluit kwam en hoe zij het versterfproces ervoer tot zij in slaap werd gebracht.
Patty-Lou Leenheer | Uitvaartbegeleider
Getijden Uitvaartzorg
Mei 2024
